Axit Photphoric H3PO4 | Hóa chất Acid Phosphoric

Axit Photphoric H₃PO₄ nằm trong top 7 loại axit quan trọng bậc nhất hiện nay. Đây là hóa chất được sử dụng phổ biến trong đời sống, phòng thí nghiệm và sản xuất công nghiệp. 

Lý thuyết axit photphoric H3PO4

Axit Photphoric là một axit trung bình

1. Axit photphoric là gì?

Axit photphoric có các tên gọi khác như trihiđroxiđioxiđophotpho, axít phosphoric, Axít orthophotphoric, công thức hóa học là H₃PO₄. Chúng tồn tại ở dạng chất rắn tinh thể không màu, tan trong nước. Đây là một loại axit ba nấc, có độ mạnh trung bình và có tính oxy hóa. 

2. Công thức cấu tạo của H₃PO₄

Trong công thức cấu tạo của H₃PO₄ gồm những tứ diện PO₄ và liên kết với nhau bằng hydro. Đây là một trong những axit đóng vai trò vô cùng quan trọng trong công nghiệp và đời sống.

3. Tính chất vật lý

• Axit photphoric tồn tại ở dạng rắn tinh thể không màu và chất lỏng trong suốt không màu
• Mùi vị: Chua
• Khối lượng riêng: 1,87 g/cm³
• Nhiệt độ nóng chảy: 42,35 độ C (dạng H₃PO₄.H₂O có nhiệt độ nóng chảy là 29,32 độ C)
• Nhiệt độ phân hủy: 213 độ C
• H₃PO₄ tan vô hạn trong nước

4. Tính chất hóa học của axit photphoric

Axit photphoric là một axit trung bình với một số tính chất hóa học sau đây:

• Dung dịch H₃PO₄ phân ly thuận nghịch theo 3 nấc

  H₃PO₄ ↔ H⁺ + H₂PO₄^-

  H₂PO₄^- ↔ H⁺ + HPO₄^2-

  HPO₄^2- ↔ H⁺ + PO₄^3-

• Đổi màu quỳ tím sang màu đỏ
• Tác dụng với oxit bazơ tạo thành muối và nước

2H₃PO₄ + 3Na₂O → 2Na₃PO₄ + 3H₂O

• Tác dụng với ba zơ tạo thành muối và nước

  KOH + H₃PO₄ → KH₂PO₄ + H₂O

  2KOH + H₃PO₄ → K₂HPO₄ + 2H₂O

  3KOH + H₃PO₄ → K₃PO₄ + 3H₂O

• Tác dụng với kim loại đứng trước H2 sẽ tạo thành muối và giải phóng khí hydro

2H₃PO₄ + 3Mg → Mg₃(PO₄)₂ + 3H₂

• Tác dụng với muối sẽ tạo ra muối mới và axit mới

H₃PO₄ + 3AgNO₃ → 3HNO₃ + Ag₃PO₄

• Tính oxi hóa - Khử

H₃PO₄ có mức oxi hóa cao nhất là +5 nhưng không có tính oxi hóa như axit HNO3 vì nguyên tử P có bán kính lớn hơn so với bán kính của N dẫn đến mật độ điện dương trên P nhỏ nên khả năng nhận e kém hơn.

• Axit photphoric có xúc tác nhiệt độ  sẽ có phương trình nhiệt phân sau:

2H₃PO₄ → H₄P₂O₇ + H₂O (nhiệt độ từ 100 - 250 độ C)

 H₄P₂O₇ → 2HPO₃ + H₂O (nhiệt độ từ 400 - 500 độ C)

5. Điều chế H3PO4

Cách điều chế axit

5.1. Điều chế axit photphoric trong phòng thí nghiệm

Axit photphoric được điều chế bằng HNO₃ đặc oxy hóa photpho ở nhiệt độ cao theo phương trình phản ứng sau đây:

P + 5HNO₃ -> H₃PO₄ + 5NO₂ + H₂O

5.2. Điều chế axit photphoric trong công nghiệp

Điều chế H₃PO₄ trong công nghiệp được thực hiện như sau:

• Phương pháp nhiệt

Điều chế H3PO4 bằng cách đốt phospho nguyên tố để tạo ra phospho pentaoxit, sau đó tiền hành hòa tan trong axit phosphoric loãng. Quá trình đốt phospho trong lò điện thì mọi tạp chất sẽ được loại bỏ vì vậy ta thu được H3PO4 vô cùng tinh khiết.

P → P₂O₅ → H₃PO₄

4P + 5O₂ → 2P₂O₅

P₂O₅ + 3H₂O → 2H₃PO₄

• Phương pháp ướt

Phương pháp này dùng axit sunfuric để phân hủy khoáng calcium phosphate, thường được tìm thấy trong tự nhiên như quặng apatit.

Ca₃(PO₄)₂ + 3H₂SO₄ đặc → 3CaSO₄ + 2H₃PO₄ (t^o)

Ứng dụng của axit photphoric

Ứng dụng làm phân bón trong nông nghiệp

H₃PO₄ được ứng dụng phổ biến trong sản xuất công nghiệp, nông nghiệp và đời sống. Cụ thể như sau:

1. Trong nông nghiệp

Axit photphoric đậm đặc trong nông nghiệp được dùng để sản xuất phân bón như thuốc trừ sâu, điều chế phân lân. Bởi lẽ trong H₃PO₄ có chứa 70 - 75% P₂O₅.

2. Trong công nghiệp

Loại hóa chất công nghiệp này được sử dụng rất phổ biến như sau:

• Sử dụng làm chất phụ gia trong các loại đồ uống, mứt, pho mát, thạch rau câu giúp tạo hương thơm và sự đậm đà cho các loại thực phẩm này.
• H3PO4 được tẩm vào gỗ để chống cháy, chất ăn mòn kim loại, nên được sử dụng làm nguyên liệu sản xuất thủy tinh gạch men, xử lý nước, sản xuất chất giặt tẩy, ngành răng hàm mặt.
• Sử dụng loại axit này sẽ giúp làm chậm sự phát triển của nấm mốc, vi khuẩn.
• Muối Axit photphoric có tác dụng thay đổi protein, độ pH để cải thiện chất lượng của sản phẩm như sữa, bơ và phô mai.

3. Trong mỹ phẩm, dược phẩm

• Axit photphoric H3PO4 được sử dụng nhiều trong nha khoa với công dụng làm sạch răng khi dùng với nồng độ phù hợp (dưới 35%)
• Axit photphoric còn là thành phần của nước súc miệng và chất tẩy trắng răng. H3PO4 cũng được sử dụng trong thuốc chống buồn nôn
• Trong sản xuất mỹ phẩm, axit photphoric có trong các sản phẩm làm sạch, xà bông tắm, nước hoa, thuốc nhuộm, sơn móng tay, trang điểm hay các sản phẩm chăm sóc tóc. H3PO4 được biết đến là chất kiểm soát nồng độ pH.

4. Chất loại bỏ, tẩy gỉ sét

Axit H3PO4 được sử dụng phổ biến trong việc loại bỏ rỉ sét ở kim loại. Axit photphoric sẽ phản ứng với rỉ sét tạo thành chất ferric phosphate có màu đen. Ferric phosphate này rất dễ dàng để loại bỏ từ đó kim loại sẽ trở nên sáng bóng hơn.

5. Ứng dụng khác

• Làm chất điện ly trong các tế bào nhiên liệu axit photphoric 
• Làm hóa chất xử lý nước
• Làm chất điện phân trong pin hoặc máy tạo oxyhydrogen
• Đóng vai trò là tác nhân oxy hóa trong sản xuất than hoạt tính
• Axit photphoric cũng được dùng trong công nghiệp khai khoáng, xây dựng,...

Tác hại của axit photphoric

Axit H3PO4 nếu không sử dụng đúng cách có thể gây hại cho sức khỏe của con người

• Làm giảm mật độ của xương

Năm 2006, một nghiên cứu được đăng trên Tạp chí dinh dưỡng lâm sàng Mỹ đã chỉ ra rằng, hóa chất axit photphoric khi đi vào cơ thể con người có thể làm giảm mật độ của xương. Việc tiêu thụ cola chứa caffeine và axit H3PO4 làm giảm mật độ khoáng ở xương (viết tắt là BMD). Nghiên cứu này đã tiến hành đo đạc chỉ số BMD ở cột sống và phần hông của hơn 2.500 nam giới và phụ nữ

• Ảnh hưởng đến thận

Đồ uống cola chứa nhiều axit photphoric có thể làm thay đổi tiết niệu, gây bệnh thận mãn tính và sỏi thận. Phốt pho có khá nhiều trong các loại thức ăn hàng ngày và cơ thể chúng ta sẽ gặp vấn đề khi hấp thụ quá nhiều chất này trong khẩu phần ăn. Axit photphoric được tìm thấy nhiều trong đồ uống cola và các loại thực phẩm chế biến khác dẫn đến tình trạng thận không kịp lọc và đào thải phốt pho ra khỏi cơ thể.

Đồ uống chứa nhiều axit photphoric có thể gây loãng xương và ảnh hưởng đến thận

• Làm tăng độ axit của cơ thể

Axit photphoric là chất phụ gia được sử dụng trong các loại thực phẩm và đồ uống. Các sản phẩm đồ uống Coke có độ pH khá nhỏ do dó tính axit của nó sẽ rất cao và đây là lý do chúng ta nên tránh xa các loại đồ uống này.

• Gây tổn thương mô

Vì là axit nên H3PO4 có thể dễ dàng gây tổn thương mô cũng như các bộ phận khác của con người khi tiếp xúc.

Lưu ý khi sử dụng hóa chất axit photphoric

Là hóa chất và là axit nên khi sử dụng H₃PO₄ bạn cần phải lưu ý và nắm được một số những nguy hiểm sau:

• Rất nguy hiểm khi tiếp xúc với da, mắt và nuốt phải. Nguy hiểm hít phải
• Tiếp xúc chất lỏng sương mù có thể gây tổn thương mô đặc biệt là màng nhày của mắt, miệng và đường hô hấp
• Viêm da được đặc trưng bởi các hiện tượng ngứa, đỏ, đôi khi phồng rộp
• Khi sử dụng H₃PO₄ cần trang bị thiết bị bảo hộ chuyên dùng và tuân thủ đúng quy định an toàn hóa chất
• Đọc kỹ MSDS hóa chất và hướng dẫn sử dụng trước khi dùng
• Tiếp xúc với mắt: Rửa mắt ngay lập tức với nhiều nước trong ít nhất 15 phút hoặc đến cơ sở y tế ngay lập tức.
• Tiếp xúc với da: Rửa sạch da bằng nhiều nước trong vòng 15 phút, giặt kỹ quần áo và giàu trước khi sử dụng lại, đến ngay cơ sở y tế để được chăm sóc.
• Hít phải: Di chuyển đến môi trường trong lành, nếu việc hô hấp gặp khó khăn cần bổ sung thêm oxygen và đến cơ sở y tế để được điều trị

Axit H3PO4 mua ở đâu? Giá axit photphoric?

Hóa chất công nghiệp tại VietChem

Hiện nay, Công ty CP XNK hoá chất và thiết bị Kim Ngưu - VietChem là một trong những nhà phân phối hàng đầu các loại hóa chất công nghiệp. Trong đó, Axit Photphoric H₃PO₄ 85% xuất xứ Trung Quốc  là sản phẩm đang được nhiều đơn vị lựa chọn với giá thành hợp lý, chất lượng ổn định, hàng sẵn có, đáp ứng nhu cầu mua số lượng lớn trên toàn quốc.

VietChem tự tin sẽ đem đến những giá trị khác biệt hơn so với những đơn vị khác:

• Sản phẩm chất lượng, nguồn gốc rõ ràng, giấy tờ minh bạch
• Giao hàng nhanh chóng trên toàn quốc với hệ thống xe tải, xe tec > 70 chiếc
• Giá thành hợp lý có thể thương lượng
• Nhân viên hỗ trợ nhiệt tình, tư vấn mọi lúc mọi nơi

Nếu quý vị đang có nhu cầu mua Axit Photphoric H₃PO₄ hãy liên hệ ngay được dây nóng hoặc chat trực tuyến để nhận được báo giá TỐT nhất từ VietChem.

Câu hỏi thường gặp về axit photphoric H3PO4

1. Axit photphoric là axit mạnh hay yếu?

Axit photphoric là một axit trung bình và yếu

2. H3PO4 là chất điện li mạnh hay yếu?

H3PO4 là chất điện li mạnh hay yếu